Begin dit voorjaar toen de praktijklessen vogelgeluiden op het landgoed begonnen deed er al snel een gerucht de ronde bij de BNB-studenten en -docenten: er werd wel erg vaak een kekkerende (territorium-indicerende ‘zang’) havik gehoord op het landgoed en het zou best eens kunnen dat zich een nest op het landgoed bevond of in aanbouw was. Daar moesten we als LaarX natuurlijk het fijne van weten en na een tijdje speuren wist onze voorzitter Chris Hartman een jonge vrouw havik vast te leggen op haar nest in de rode beuk naast het kerkhof!
Dit was in meerdere opzichten bijzonder nieuws. Ten eerste was de locatiekeuze opmerkelijk omdat haviken als vrij schuw bekend staan (veel schuwer bijvoorbeeld dan sperwers, die steeds vaker binnen de bebouwde kom tot broeden komen) en een boom op een druk landgoed pal naast een hogeschool niet bepaald een rustig plekje genoemd kan worden. Ten tweede was het een bijzonder broedgeval omdat het vrouwtje wat steeds gezien werd bij het nest slechts een tweede KJ vrouwtje was (dat is jargon voor ‘tweede kalenderjaar’, wat dus inhoudt dat het vrouwtje zelf pas vorig jaar is geboren). Zulke jonge havikvrouwen komen slechts zelden tot broeden.
Toch begon het er steeds meer op te lijken dat ze een serieuze poging aan het doen was. Er verschenen steeds meer verse takken op het nest en er werd ook regelmatig een mannetje in de buurt waargenomen. De beuken begonnen uit te lopen en het was steeds minder makkelijk om vanaf de grond te zien wat zich in de boom afspeelde (en ook onwenselijk in verband met de rust voor het jonge koppel) maar gelukkig bleek je vanaf de tweede verdieping van het schoolgebouw prachtig zicht te hebben op het nest. Het duurde dan ook niet lang voordat er min of meer permanent telescopen op het nest gericht stonden om de ontwikkelingen te kunnen volgen.
Op deze manier was goed zichtbaar dat het vrouwtje echt aan het broeden was en dat het mannetje voedsel aanvoerde. Niet veel later konden het beschuit en de muisjes uit de kast gehaald worden want toen het vrouwtje even niet op het nest zat waren er kleine, pluizige kopjes van haviksjongen zichtbaar boven de rand van het nest!
Een jonge havik op het nest, gefilmd met een mobiele telefoon vanuit school door een telescoop
In de weken die volgden verliep alles zeer voorspoedig. Tenminste, vanuit het perspectief van de havikenfamilie bekeken, de lokale duiven en merels dachten er waarschijnlijk heel anders over. De oudervogels voerden prooi na prooi aan en de jonge haviken groeiden als kool. Er werden in totaal drie jongen geteld en het leek ons als studievereniging leuk en nuttig als de eerste bevestigde haviksjongen van landgoed Larenstein ook geringd zouden worden. Gelukkig konden we in onze eigen achterban een aantal mensen vinden met roofvogelringcertificaten die konden beschikken over het materieel wat je nodig hebt om een hoge beuk te beklimmen.
Op 23 juni was het zo ver. Een klein groepje mensen verzamelde zich ’s ochtends in alle vroegte onder de beuk voor het ringen van de haviksjongen. Gijs Bouwmeester (ex-commissaris landgoed) en Wender Bil (ex-interim-commissaris studievereniging) gaven leiding aan de operatie en werden bijgestaan door Jos Wintermans, Piet Admiraal, Jasper van Kessel, Willem Romeijn en mijzelf. Wender hees zichzelf in de klimuitrusting en klom de boom in. Even later zagen we een oranje tas aan een touw uit de boom naar beneden dalen. Gijs nam de tas aan en daaruit verschenen twee prachtige jonge haviken! Bij nader onderzoek bleek het om een mannetje en een vrouwtje te gaan. Het derde jong had de concurrentie met zijn broer en zus waarschijnlijk niet overleefd en was zelf als babyvoer geëindigd.
De jonge haviken werden gewogen, gemeten en natuurlijk van ringen voorzien. Toen alles wat gebeuren moest, gebeurd was, werden de haviken weer teruggezet in de oranje tas en weer terug de boom in gehesen, waar Wender ze opwachtte. Hij plaatste de jongen terug op het nest, waar ze gelukkig rustig bleven zitten, en klom zelf weer naar beneden. Vervolgens konden we vanaf de tweede verdieping van het schoolgebouw zien dat de oudervogels keurig prooien aan bleven leveren alsof er niets aan de hand was geweest.
Op 4 juli kwam ons helaas slecht nieuws ter ore. Het vrouwelijke haviksjong werd onderaan de beuk op de grond aangetroffen en hoewel ze al redelijk in de veren zat was ze nog niet vliegvlug en kon ze de weg terug naar het nest nog niet op eigen kracht vinden. Verschillende opties werden besproken. Het terugplaatsen van het jong in het nest was daar één van maar bracht ook een risico met zich mee. Als haviksjongen wat ouder zijn, zijn ze veel sneller geneigd om uit het nest te springen bij gevaar dan als ze nog in het dons zitten. De kans dat bij het terugplaatsen van het ene jong, het andere jong uit de boom zou springen was dus zeer reëel. Uiteindelijk werd er voor gekozen om de vogel terug te zetten in de boom op een hoogte waar ze enigszins veilig was voor roofdieren en waar de ouders haar zouden kunnen voeren, zonder dat we het risico liepen dat haar broertje uit het nest zou springen.
De volgende dag was er echter geen spoor van het jong meer te bekennen en we vreesden dat ze weer uit de boom was gesprongen en op de grond ten prooi was gevallen aan een kat, steenmarter of vos. Later die dag vond conciërge Luc haar echter terug onder een struik in de buurt van het nest! Dit keer werd de jonge havik op het dak van een schuur op het schoolterrein gezet in de hoop dat de ouders haar daar zouden voeren. Toen dit uitbleef werd echter besloten om de havik over te dragen aan Dierentehuis Arnhem en omstreken, de dierenopvang die tussen onze eigen school en de A12 te vinden is.
Het andere haviksjong zat gelukkig nog wel in het nest en aan zijn zus te zien kon het moment van uitvliegen niet erg lang meer op zich laten wachten. Bij het aanbreken van de zomervakantie vertrok LaarX naar Polen voor een studiereis en toen we tien dagen later terugkwamen was het nest leeg. In de periode die volgde werd er regelmatig een jonge havik gezien op het landgoed en we gaan er natuurlijk van uit dat dit ‘ons’ haviksjong is die succesvol was uitgevlogen!
Niet veel later werden we uiteraard ook nieuwsgierig naar het lot van zijn zus en bij de dierenopvang aan de A12 lieten ze ons weten dat de jonge havik die Luc had gevonden, was overgedragen aan Stichting Opvang Noach, een dierenopvang die gespecialiseerd is in het opvangen en verzorgen van wilde, inheemse dieren (www.opvangnoach.nl). Bij Noach wisten ze ons te vertellen dat de havik korte tijd is verzorgd in hun opvang in Halle en daarna in goede gezondheid weer is losgelaten in de vrije natuur.
De jonge haviksvrouw die landgoed Larenstein had uitgekozen als plek om haar nest te bouwen heeft dus niet alleen een serieuze broedpoging gedaan, twee van haar kuikens zijn met succes grootgebracht! Zij het dat één van haar jongen dus een beetje hulp heeft gehad van menselijke tussenkomst. Dit maakt het verhaal van de broedende haviken op landgoed Larenstein des te uitzonderlijker en is weer een voorbeeld van de uitzonderlijke natuurwaarde van ons midden in de bebouwing gelegen landgoed.
Nu de bladeren van de bomen vallen begint de prachtige havikshorst weer zichtbaar te worden vanaf de grond. Haviken staan er om bekend een goede horst vaak meerdere jaren achter elkaar te gebruiken en we hopen natuurlijk vurig dat het koppel haviken volgend jaar naar Larenstein terugkeert om hier nog een broedpoging te doen. We gaan dit als LaarX natuurlijk goed in de gaten houden en we zullen jullie op de hoogte brengen als er nieuws te melden valt!
Naast het uitzonderlijke broedsucces valt er ook heuglijk nieuws te melden met betrekking tot de ijsvogels op het landgoed maar daarover zal in een ander blog uitgebreid bericht worden! Blijf Facebook dus goed in de gaten houden!